Sterke toename aantal 80-plussers verwacht
Op 1 januari 2024 telt de gemeente 243.800 inwoners. Een toename van bijna 5.700 in 2023. Dit is uitsluitend te danken aan verhuizingen: per saldo ruim 3.000 uit Nederland en ruim 2.500 uit het buitenland. Het geboorteoverschot was voor het eerst negatief: -36. Er zijn dus meer mensen overleden dan geboren in de gemeente.
De afgelopen jaren zagen we sterke groei van de aantallen eenpersoonshuishoudens en inwoners geboren in het buitenland, waaronder buitenlandse studenten.
Het aantal studenten in het hoger onderwijs dat in de gemeente woont is iets afgenomen, maar is nog altijd ongeveer 1 op de 6 van de inwoners. Evenveel inwoners wonen in een van de dorpen in de gemeente.
In totaal volgen bijna 73.000 mensen een opleiding aan een Mbo, Hbo of universiteit in de gemeente. Van hen zijn tegen de 13.000 afkomstig uit het buitenland.
Op 1 januari 2024 zijn er in Groningen 46.600 inwoners die in het buitenland zijn geboren. Als we onderscheid maken naar de (vermoedelijke hoofd-) reden van immigratie, zien we in alle groepen toenames tussen 2010 en 2020. In 2020 wonen in de gemeente in totaal 10.400 kenniswerkers, arbeidsmigranten, inkomensafhankelijke partners en statushouders met enkel een buitenlandse nationaliteit.
De berekende prognose van de bevolking, uitgaande van de huidige en verwachte hoge woningbouw, laat tot 2043 een groei zien van 15 procent tot rond de 273.000 inwoners. Groningen is de zesde gemeente van het land en groeit dus hard door. De groep 75-plussers neemt naar verwachting zeer sterk toe, van ruim 15.000 tot ruim 26.000. De groep 80-plussers groeit nog sterker, met 90% van 8.500 tot 16.000.
De toename van senioren en de vele studenten in de gemeente hebben hebben consequenties voor bijvoorbeeld de woningmarkt, de zorg en het gezondheidsbeleid.
Link
- Bevolking en studenten per buurt: Gronometer, het buurtinformatiesysteem van de gemeente Groningen
Groepen inwoners
Omvang en ontwikkeling van een aantal groepen inwoners over de jaren
bron: gemeente Groningen
Ontwikkeling aantallen inwoners en huishoudens
Ontwikkeling van aantallen inwoners en huishoudens, index 2012=100
Op 1 januari 2024 waren er 243.800 inwoners in 147.200 huishoudens. Te zien is dat het aantal huishoudens relatief sneller toenam dan de bevolking: huishoudens worden kleiner. Dit is niet in elk jaar even goed zichtbaar. Tot 2015 en vanaf 2019 zien we dat het aantal huishoudens sneller groeide dan het aantal inwoners. Zie voor de aantallen per buurt of wijk het buurtinformatiesysteem Gronometer. Door de groei van het aantal huishoudens neemt ook de behoefte aan woonruimte toe.
bron: gemeente Groningen
Vestiging en vertrek
Vestiging en vertrek gemeente Groningen, saldi binnen- en buitenland, personen per jaar, 2014-2023
Vestiging en vertrek totaal gemeente Groningen, aantallen personen per jaar, 2014-2023
bron: gemeente Groningen
Inleiding: ontwikkeling bevolking
De gemeente Groningen telde 243.800 inwoners op 1 januari 2024. De gemeente Groningen is qua bevolkingsaantal de 6e gemeente van Nederland.
Al jaren zien we dat het aantal huishoudens sneller toeneemt dan het aantal inwoners; de huishoudens worden dus steeds kleiner.
N.B. Het bevolkingscijfer verschilt van het aantal dat het CBS voor Groningen heeft vastgesteld. Het verschil berust op een andere werkwijze bij het verwerken van mutaties die inwoners achteraf melden. Het CBS vermeldt een bevolkingsaantal van 243.833 inwoners op 1 januari 2024.
NB: de cijfers van het laatste jaar zijn voorlopig, door mutaties met terugwerkende kracht kunnen de aantallen wijzigen.
Ontwikkeling bevolking sinds 1920
Aantal inwoners gemeente Groningen (inclusief veranderingen door grenswijzigingen), ontwikkeling 1920 t/m 2024
De stijging tussen 2018 en 2019 komt door de herindeling van Groningen, Haren en Ten Boer tot de nieuwe gemeente Groningen. Meerstad met zijn 1.034 inwoners werd in 2017 overgedragen van Slochteren naar Groningen. In 1969 is de toevoeging te zien van de gemeenten Noorddijk en Hoogkerk, met samen 11.159 inwoners.
Voor de bevolking per buurt en wijk zie het buurtinformatiesysteem Gronometer
bron: gemeente Groningen
Bevolkingspiramide 1 januari 2012 en 2022
De bevolkingspiramide geef het aantal inwoners per 5-jaarsgroep, mannen en vrouwen samen, 2012 en 2022
Aan de bevolkingspiramide zien we dat Groningen een echte studentenstad is. De groepen 20-24 jaar en 25-29 jaar zijn relatief groot. Voor bevolkingspiramides per buurt of wijk klik hier. U kunt dan zelf de buurt of wijk instellen.
bron : gemeente Groningen, BRP
Ontwikkeling bevolking naar leeftijd
Ontwikkeling van de aantallen inwoners naar vijf leeftijdsgroepen, index 2015=100
Alle leeftijdsgroepen nemen in aantal toe als gevolg van de herindeling van drie gemeenten tot één. De groep van 19-26 jaar is duidelijk minder toegenomen. Dit ligt voor de hand, omdat de voormalige gemeenten Haren en Ten Boer geen studentengemeenten zijn en de oude gemeente Groningen wel. Verder valt de sterke toename op van het aantal ouderen. Tot 2015 nam het aantal jongeren van 18-26 jaar sterk toe.
bron: gemeente Groningen, BRP
Ontwikkeling bevolking, jeugd naar leeftijd
Ontwikkeling van de aantallen inwoners naar leeftijdsgroepen tot en met 18 jaar, 2015-2024
Het aantal kinderen neemt sinds 2015 af. Het duidelijkst is dat bij de 0-3-jarigen.
Het aantal 18-jarigen vertoont een grillig verloop en nam ook tot 2018 af. Op deze leeftijd starten veel jongeren een studie. Sinds 2015 is de studiefinanciering gewijzigd, met als gevolg dat veel jongeren (langer) thuis blijven wonen. Verandering in regelgeving is mogelijk ook de oorzaak van de stijging van het aantal 18 jarigen het laatste jaar.
bron: gemeente Groningen, BRP
Bevolking naar burgerlijke staat
Inwoners naar geslacht en burgerlijke staat op 1 januari van het jaar
De inwoners met een geregistreerd partnerschap zijn geteld bij de gehuwden. De inwoners die hun geregistreerd partnerschap hebben ontbonden staan bij de gescheiden inwoners.
bron: CBS, gemeente Groningen
Ontwikkeling bevolking, inwoners en huishoudens
Ontwikkeling van aantallen inwoners en huishoudens, index 2014=100 (tot 2019 incl. Ten Boer en Haren)
Op 1 januari 2024 waren er 243.800 inwoners in 147.000 huishoudens. Te zien is dat het aantal huishoudens relatief sneller toenam dan de bevolking: huishoudens worden kleiner. Dit is niet in elk jaar even goed zichtbaar. Tot 2015 zien we dat het aantal huishoudens sneller groeide dan het aantal inwoners. Zie voor de aantallen per buurt of wijk het buurtinformatiesysteem Gronometer. Door de groei van het aantal huishoudens neemt ook de behoefte aan woonruimte toe.
bron: gemeente Groningen, BRP
Huishoudens naar type, verdeling
Aantal huishoudens naar type, 2024
Bij de huishoudens met kinderen is minimaal één kind jonger dan 18 jaar. Overige huishoudens zijn onder meer huishoudens met oudere kinderen en institutionele huishoudens.
Bij alleenstaanden is onderscheid gemaakt tussen alleen in een pand wonen (alleenwonenden) of met meer mensen alleen (meerpersoonsbewoning). Bij meerpersoonsbewoning gaat het voornamelijk om jongeren jonger dan 27 jaar.
Bij alleenwonenden en samenwonenden is verder onderscheid gemaakt tussen jongeren en andere huishoudens
Op 1 januari 2024 waren er 26.000 huishoudens met kinderen: minimaal één kind is jonger dan 18 jaar. Hiervan waren er 7.500 eenoudergezinnen 18.700 met meerdere volwassenen (gehuwden, samenwonenden en meergeneratiegezinnen).
Meer details over huishoudenstypen en huishoudens in wijken en dorpen in het gebiedsinformatiesysteem Gronometer.
bron: gemeente Groningen, BRP
Huishoudens naar type, tabel
Huishoudens naar type, uitgebreide verdeling, aantallen en gemiddelde grootte, 2023
Onder jongeren verstaan we inwoners jonger dan 27 jaar. Bij samenwonende jongeren is de gemiddelde leeftijd in het huishouden lager dan 27 jaar.
Bij gezinnen met minderjarigen is minimaal één kind jonger dan 18 jaar.
bron: gemeente Groningen, BRP
Huishoudens naar type, ontwikkeling
Ontwikkeling van het aantal huishoudens naar vier groepen, index 2016=100 (tot 2019 incl. Ten Boer en Haren)
Tussen 2012 en 2020 is het aantal eenoudergezinnen toegenomen, sindsdien blijft dat aantal nagenoeg constant. Het aantal samenwonenden met kinderen was tussen 2012 en 2019 nagenoeg constant en ligt de laatste drie jaar iets hoger.
Het totaal aantal kinderen tot en met 17 jaar neemt sinds 2017 iets af.
bron: gemeente Groningen, BRP
Alleenwonenden naar leeftijd
Percentage alleenwonenden in een woning naar leeftijdsgroep, 2024
NB: alleenwonenden is niet hetzelfde als alleenstaanden, alleenwonenden wonen alleen in een woning, alleenstaanden kunnen ook samen in een woning wonen.
Er zijn in Groningen 84.500 alleenstaanden waarvan er 57.000 (tweederde) alleen in een woning wonen.
bron: Gemeente Groningen, BRP en BAG
Bevolking: doelgroepen
Een aantal doelgroepen in de bevolking, de wijken vergeleken, 2020
Deze doelgroepen zijn:
- Eenoudergezinnen
- Kinderen van gescheiden ouders
- Inwoners met een migratieachtergrond
Een donkere tint blauw betekent een hoog percentage doelgroepen binnen de bevolking.
Zie voor een overzicht van de etnische groepen per land de Bevolking naar herkomst gemeente Groningen op de open data site van de gemeente Groningen
bron: gemeente Groningen, BRP
Opleidingsniveau
Opleidingsniveau van de inwoners van 15 tot en met 75 jaar, Groningen vergeleken met Nederland, 2021
Laag = geen, vmbo, mavo, mbo1
Midden = mbo2 en hoger ,havo, vwo
Hoog = hbo, wo
Zie voor de percentages per buurt het buurtinformatiesysteem Zie voor de cijfers per buurt het buurtinformatiesysteem Gronometer.
bron: CBS
Opleidingsniveau, Groningen vergeleken
Percentage inwoners van 15 tot en met 75 jaar dat hoog (hbo of universitair) of laag (geen, vmbo, mavo, mbo1) is opgeleid, Groningen vergeleken, 2021
bron: CBS
Bevolking: Leefstijlgroepen
Aandelen van leefstijlgroepen in de gemeente Groningen op het totaal aantal inwoners, 2022
Postmoderne hedonisten: De pioniers van de beleveniscultuur, waarin experiment en het breken met morele en sociale conventies doelen op zichzelf zijn geworden.
Kosmopolieten: Kritische wereldburgers die postmoderne waarden als ontplooien en beleven integreren met moderne waarden als succes, materialisme en genieten.
Opwaarts mobielen: De carrièregerichte individualisten met een uitgesproken fascinatie voor sociale status, nieuwe technologie, risico en spanning.
Moderne burgerij: De conformistische, statusgevoelige burgerij die het evenwicht zoekt tussen traditie en moderne waarden als consumeren en genieten.
Post-materialisten: De maatschappijkritische idealisten die zichzelf willen ontplooien, stelling nemen tegen sociaal onrecht en opkomen voor het milieu.
Traditionele burgerij: De moralistische, plichtsgetrouwe en op de status-quo gerichte burgerij die vasthoudt aan tradities en materiële bezittingen.
Impulsieve individualisten: De spontane consument die in de eerste plaats streeft naar een plezierig en comfortabel leven.
Nieuwe conservatieven: De liberaal-conservatieve maatschappelijke bovenlaag die technologische ontwikkeling omarmt, maar terughoudend staat tegenover sociale en culturele vernieuwing.
bron: onderzoeksrapport 'mentality modellen' gemeente Groningen (Motivaction)
Leefstijlen, dominante groep per wijk
Leefstijlgroepen, dominante groep per wijk, 2022
bron: onderzoeksrapport 'mentality modellen' gemeente Groningen (Motivaction)
Leefstijlen: Groningen en Nederland
De leefstijlgroepen: de percentages van de bevolking in Groningen vergeleken met die in Nederland, 2020
bron: onderzoeksrapport 'mentality modellen' gemeente Groningen (Motivaction)
Inleiding: mutaties bevolking
De natuurlijke aanwas (geboorte minus sterfte) was in 2023 negatief: -36 inwoners, dit is voor het eerste jaar. Dit is lager dan de voorgaande drie jaren (toen gemiddeld +325). In de oude gemeente Groningen, voor 2019, lag het overschot vrij stabiel rond de +600. Er zijn meer sterfgevallen dan voorheen, maar vooral minder geboorten. Het aantal geboorten in 2021 was ruim 2.200, in de beide jaren daarna was dat aantal minder dan 2.000.
Fluctuaties in de groei zijn meer te danken aan het migratiesaldo: vestiging in minus vertrek uit de gemeente. In 2023 was dit saldo ruim +5.600 personen. Het migratiesaldo is vooral terug te voeren op de jongeren van 18 tot en met 26 jaar.
In 2022 is het migratiesaldo positief met het buitenland en de noordelijke en oostelijke regio’s in Nederland. (Kleine) negatieve migratiesaldi zijn er met de rest van Nederland en de regio Groningen-Assen. Voor 2023 zijn de aantallen nog niet bekend.
Vestiging en vertrek
Vestiging en vertrek, totaal aantal personen per jaar, 2014-2023
bron: gemeente Groningen
Vestiging en vertrek, saldi
Vestiging en vertrek gemeente Groningen, saldi aantallen personen per jaar, 2014-2023
bron: gemeente Groningen
Vestiging en vertrek over het jaar
Instroom en uitstroom van de bevolking, aantallen personen per maand, 2018- derde kwartaal 2023
bron: gemeente Groningen
Vestiging en vertrek naar regio, 2023
Vestiging en vertrek gemeente Groningen, aantallen personen naar regio, 2023
bron: gemeente Groningen
Vestiging en vertrek naar gemeente
Vestiging en vertrek, de top 12 gemeenten waarheen de meeste mensen naar vertrekken of vandaan komen, 2023
bron: gemeente Groningen
Migranten naar reden van komst
Typen migranten die wonen in de gemeente Groningen
Enkel migranten met een buitenlandse nationaliteit.
Aantallen exclusief studenten.
bron: Monitor Internationals, Decisio in opdracht van International Welcome Center North
Natuurlijke aanwas
Natuurlijk verloop van de bevolking, en geboorte- en sterftecijfers, vanaf 2019 nieuwe gemeente
Vruchtbaarheidscijfer = het aantal geboorten per 1.000 vrouwen in de leeftijd van 15-49 jaar.
Zie voor meer cijfers over sterfte het thema gezondheid
Het geboortecijfer is het aantal levend geborenen per 1.000 inwoners per jaar. Het sterftecijfer is het aantal overledenen per 1.000 inwoners per jaar.
Bron: gemeente Groningen
Huwelijken en echtscheidingen
Aantal huwelijken, geregistreerd partnerschappen en (echt)scheidingen, 2018 en eerder: oude gemeente
Vanaf 2020 is er geen onderscheid meer tussen huwelijken en partnerschappen en tussen echtscheidingen en ontbindingen geregistreerd partnerschap.
bron: gemeente Groningen
6e Gemeente van Nederland
Groningen is met 243.800 inwoners per 1 januari 2024 in grootte de 6e gemeente van Nederland. In vergelijking met andere gemeenten heeft Groningen veel alleenstaanden en weinig gezinnen met kinderen. ondanks het kleine aandeel gezinnen met kinderen is Groningen qua gemiddelde leeftijd een van de jongste gemeenten van het land.
Bevolking andere gemeenten
Bevolking in gemeenten met meer dan 150.000 inwoners in Nederland per 1 januari 2024 (x1.000)
Het bevolkingscijfer wijkt af van dat van dat door het CBS voor Groningen vastgestelde aantal. Het verschil berust op een verschillende wijze van verwerken van mutaties. Het CBS komt op een bevolkingsaantal van 243.833 op 1 januari 2024.
bron: CBS
Groningen vergeleken: bevolkingsgroei
De ontwikkeling van de bevolking, Groningen vergeleken met een aantal middelgrote gemeenten en Nederland, periode 2023-2024, percentages
bron: CBS
Groningen vergeleken, gemiddelde leeftijd
De gemiddelde leeftijd, Groningen vergeleken met een aantal middelgrote gemeenten en met Nederland, 2020
bron: CBS
Alleenstaanden; Groningen vergeleken met andere middelgrote gemeenten
Percentage alleenstaanden ten opzichte van het totaal aantal huishoudens, Groningen vergeleken met andere middelgrote gemeenten en Nederland, 2022
bron: CBS
Alleenstaanden, Groningen vergeleken met de regio
Percentage alleenstaanden ten opzichte van het totaal aantal huishoudens, Groningen vergeleken met de regiogemeenten en Nederland, 2022
bron: CBS
Huishoudens met kinderen, Groningen vergeleken met andere middelgrote gemeenten
Percentage huishoudens met kinderen ten opzichte van het totaal aantal huishoudens, Groningen vergeleken andere middelgrote gemeenten en Nederland, 2022
bron: CBS
Huishoudens met kinderen, Groningen vergeleken met de regio
Percentage huishoudens met kinderen ten opzichte van het totaal aantal huishoudens, Groningen vergeleken met de regiogemeenten en Nederland, 2022
bron; CBS
Inleiding: Prognoses bevolking en huishoudens
De gemeente Groningen zal volgens de prognose in 2033 ruim 258.000 inwoners tellen en in 2043 ruim 273.000, een groei van 35.000 inwoners ten opzichte van 2023. Bevolkingsontwikkelingen worden grotendeels bepaald door geboorte, sterfte, immigratie en emigratie. Geboorte- en sterftecijfers en interregionale en intergemeentelijke verhuisstromen zijn niet eenvoudig te voorspellen. Deze hangen namelijk sterk samen met sociaal-culturele en economische ontwikkelingen. Dit maakt voorspellen, vooral op een langere termijn, erg lastig. Zeker voor een stad als Groningen die met zijn grote studentenbevolking extra veel voor deze ontwikkelingen gevoelige dynamiek kent. Prognoses hebben daarom steeds meer het karakter van een vooruitberekening van de trends, zonder dat daarbij met zekerheid gesteld kan worden dat die ook de meest waarschijnlijke ontwikkeling aangeven. Er zijn ook andere richtingen denkbaar.
Het aantal huishoudens zal naar verwachting tot 2043 met 25.000 zijn gegroeid tot in totaal 166.500 huishoudens. Deze toename tot 2043 hangt voor een deel samen met de bevolkingsgroei, maar wordt in absolute aantallen grotendeels veroorzaakt door de alleenstaanden: in 2043 is ruim 60 procent van de huishoudens eenpersoons.
Prognose inwoners en huishoudens
Prognose van aantallen inwoners en huishoudens, gemeente Groningen, 2023-2043
De prognose geeft de verwachte ontwikkeling van de bevolking in de toekomst,
Voor de prognoses zijn trends geschat van de demografische factoren geboorte, sterfte, gevestigde en vertrokken personen gebaseerd op gegevens over de voorgaande periode. Ook de ramingen van de woningvoorraad worden meegenomen.
De ontwikkelingen in de huishoudensdynamiek zijn eveneens gemodelleerd en geprognosticeerd gebaseerd op trendanalyses over de voorgaande periode.
bron: Bevolkingsprognose gemeente Groningen (OIS Groningen)
Prognose huishoudens naar type, aantallen
Prognose van aantallen huishoudens naar type, gemeente Groningen, 2023-2043
bron: Bevolkingsprognose gemeente Groningen (OIS Groningen)
Prognose naar leeftijdsgroep
Aantal inwoners naar leeftijdsgroep, 2023 en prognoses 2033 en 2043
bron: Bevolkingsprognose gemeente Groningen (OIS Groningen)
Gemeente met veel studenten
In de gemeente wonen naar verhouding veel jongeren die studeren aan de vele onderwijsinstellingen die de stad rijk is. Bij de Rijksuniversiteit studeren 34.500 studenten en voor de Hanzehogeschool 29.000. Dit zorgt ervoor dat de stad veel verhuizingen kent. Van de in totaal 63.000 hbo en WO studenten wonen er bijna 36.000 in de gemeente. Deze wonen vooral in de wijken binnen de ringwegen en het van Starkenborghkanaal, voor de verdeling van de studenten binnen de gemeente zie de buurtmonitor Gronometer.
Gegevens over studerende studenten zijn te vinden onder opgroeien, subthema onderwijs.
In de gemeente studerende en wonende studenten
Aantal in de gemeente studerende en wonende studenten, 2021-2022
Van de mbo en hbo-studenten woont een groter deel buiten de gemeente dan van de universiteitsstudenten. Hbo-studenten en vooral mbo deelnemers wonen vaker bij hun ouders.
bron: CBS, onderwijs-instellingen
Studenten naar herkomstgebied
Eerstejaars studenten RUG en Hanzehogeschool naar herkomstgebied, studiejaar 2022-2023
bron: DUO
Buitenlandse studenten
Buitenlandse studenten die studeren aan de Rijksuniversiteit of de Hanzehogeschool
bron: Rijksuniversiteit en Hanzehogeschool
Buitenlandse studenten RUG en Hanze naar herkomstland
Buitenlandse studenten Rijksuniversiteit en Hanzehogeschool naar herkomstland, 2023
Peildata RUG: 1 januari 2023, Hanze 1 oktober 2022
bron: Rijksuniversiteit, Hanzehogeschool
Ontwikkeling aantal studenten vergeleken met de bevolking
Ontwikkeling van de aantallen studerend in Groningen, in Groningen wonende studenten (hbo of wo) en inwoners, index, 2012=100
Het aantal studenten aan de RuG en de Hanzehogeschool kent een stijgende trend. Dit gaat relatief sneller dan de groei van het aantal inwoners van de gemeente.
bron: CBS, RuG, Hanzehogeschool
Studenten wonend in studentensteden.
Percentage inwoners dat hbo- of wo-onderwijs volgt, Groningen vergeleken, studieseizoen 2021-2022
In Wageningen wonen relatief de meeste studenten. Als we naar de absolute aantallen kijken dan ontstaat een andere volgorde, zie de tabel hierna.
bron: CBS
Aantal in studentensteden wonende studenten.
Totaal aantal studenten wonend in Nederland en de top 10 gemeenten waar de meeste studenten (hbo en wo) wonen
Bron: CBS
Studenten verspreid over de gemeente
Spreiding van de studenten over de gemeente in percentage van de bevolking, 2023
bron: Hanzehogeschool en RUG, bewerkt OIS Groningen
De gemeenteraad en Burgemeester en Wethouders
Deze rubriek geeft een beeld van de samenstelling van de gemeenteraad en het stemgedrag van de inwoners bij de verkiezingen van gemeenteraad en Tweede Kamer.
Opkomstpercentages en gegevens over het vertrouwen dat inwoners hebben in de wijze waarop de gemeente wordt bestuurd zijn opgenomen bij het thema meedoen
In de Enquête leefbaarheid 2022 is gevraagd hoeveel vertrouwen de inwoners hebben in de wijze waarop de gemeente wordt bestuurd. In totaal heeft 30 procent van de inwoners (heel) veel vertrouwen.
Voor de samenstelling van het college zie de website van de gemeente Groningen.
Uitslag van de verkiezingen
Uitslag Gemeenteraadsverkiezingen (GR) en Tweede Kamerverkiezingen (TK) vanaf 2017 in procenten.
Zie voor de verdeling van de stemmen van de gemeenteraad per wijk de buurtmonitor Gronometer
Uitslagen per stembureau van verkiezingen staan in de open data van de gemeente Groningen.
bron: Kiesraad en gemeente Groningen
Zetelverdeling gemeenteraad
Zetelverdeling gemeenteraad, 2014, 2018 en 2022
bron: gemeente Groningen