Meedoen

De algehele tevredenheid over de manier van meedoen in de Groningse samenleving is in 2022 weer hoger dan in het eerste coronajaar, maar nog altijd lager dan daarvoor. We zien een verdere toename van het aantal mensen dat actief sport. Bovendien geeft 70% van de inwoners aan dat wekelijks te doen. Verder zien we een stijging van het bezoek aan café, restaurant of discotheek. Ook het bezoeken van cultuur, zoals een festival, braderie of evenement en film, theater, concert of museum zijn weer gestegen naar het niveau van voor de coronacrisis.

Net als in 2020 geeft 27% van de inwoners aan zich wel eens eenzaam te voelen. Wel zijn er grote verschillen tussen wijken en, daarmee samenhangend, leeftijdsgroepen. Vooral inwoners uit de centraal gelegen wijken voelen zich eenzaam. Het gaat hierbij met name om jongeren: 41% van de jongeren geeft aan zich soms of vaak eenzaam te voelen. Dit geldt zowel voor studenten als voor niet-studenten.

Hoewel de eenzaamheid relatief hoog is, zien we dat niet terug in het aantal sociale contacten. In totaal geeft 93% van de inwoners aan voldoende sociale contacten te hebben. Ruim driekwart van de inwoners heeft minstens eens per week contact met familie, vrienden of goede kennissen. Er is duidelijke samenhang tussen de soort contacten en het type bewoners van wijken. In typische studentenwijken als de Binnenstad en de Professorenbuurt is veel contact met vrienden. In de nieuwere buitenwijken en dorpen valt juist het contact met buren en buurtgenoten positief op. Familiecontacten zien we veel in Hoogkerk, Ten Boer en de noordelijke stadswijken.

Tevredenheid over contacten en deelname aan de samenleving zijn duidelijk lager bij inwoners met weinig geld en/of gezondheidsproblemen. Zij zeggen vaker onvoldoende contacten te hebben, en hebben ook minder frequente contacten. In beide groepen zijn er meer met contacten die ze alleen via internet kennen. Mensen met een belemmering hebben evenveel contact met hun buren en buurtgenoten als anderen. Bij sporten, uitgaan en cultuur zijn wel duidelijke verschillen te zien, maar bij creatieve hobby’s, wijkgebouwen en levensbeschouwing niet.

Meedoen in de samenleving per wijk, 2020

Meedoen in de samenleving is:

Een sociaal netwerk: voldoende sociale contacten, mensen om mee te praten of om advies te vragen. Dit kunnen familieleden zijn, maar ook kennissen of buren.

Sociaal culturele deelname, onder anderen sporten, bezoek musea of theaters of naar de kerk. Ook activiteiten bezoeken in een buurtcentrum vallen hieronder.

Oranje: de inwoners in de wijk nemen relatief minder deel aan de samenleving en groen is: de inwoners in de wijk doen relatief meer mee in de samenleving.

Inwoners met voldoende sociale contacten, 2020

Sociale contacten kunnen zijn, vrienden of familie maar ook buren. Voldoende mensen om echt mee te kunnen praten.

Oranje: de inwoners in de wijk hebben relatief minder sociale contacten en groen is: de inwoners in de wijk doen relatief meer sociale contacten.

In de gemeente als totaal vindt 91 procent (2020) van de inwoners dat ze voldoende sociale contacten hebben.

In 2022 zijn meer inwoners tevreden over het meedoen aan de Groningse samenleving dan in 2020, uitgedrukt in een rapportcijfers gaven de inwoners in 2020 zichzelf gemiddeld een 6,8 en in 2022 een 7,0. Mogelijk zien we hier een effect van corona. Met deze vraag ontstaat een algemeen beeld van hoe mensen hun deelname aan de samenleving, en het maatschappelijke verkeer daarbinnen, in brede zin ervaren en waarderen. De verschillen tussen buurten, wijken en dorpen binnen de gemeente zijn klein.

Van de inwoners heeft 34 procent het gevoel dat zij (te) weinig mensen in hun omgeving hebben waarmee zij écht kunnen praten.
Op gemeentelijk niveau en ook in de buurten en wijken is er in 2022 een gunstige ontwikkeling zichtbaar ten opzichte van de voorgaande metingen in 2018 en 2020.

Naast de mate waarin mensen diepgaande relaties hebben, is ook gekeken in welke mate inwoners van de gemeente Groningen sociale steun ervaren uit hun omgeving. In 2022 gaf 85% van de volwassenen aan voldoende mensen te kennen die ze om hulp of advies kunnen vragen als daar aanleiding voor is. Dit is vrijwel gelijk aan het percentage van 86 en 87% in 208 en 2020. De percentages in buurten, wijken en dorpen lopen minder uiteen dan bij het ‘écht kunnen praten’.

Het risico op sociale en/of emotionele eenzaamheid onder volwassenen (en ouderen) wordt ook door de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) onderzocht. In de gezondheidsenquête vormen meerdere vragen* samen een eenzaamheidsscore. Ongeveer 47,5% van de volwassenen (19 jaar en ouder) van de gemeente Groningen had in 2020 een verhoogd risico op eenzaamheid. Dit is iets hoger dan het gemiddelde van 46,5% in Nederland. In 2016 bedroeg dit voor Groningen 40% en voor Nederland 43%. De ontwikkeling in Groningen is dus negatiever geweest.

* Het echt kunnen praten en om advies kunnen vragen zijn onderdeel van de vragen

Mate waarin de mensen zeggen mee te doen aan de samenleving uitgedrukt in een rapportcijfer, 2020-2022

% volwassen inwoners dat zegt (zeer) tevreden te zijn over de manier waarop hij of zij meedoet in de Groningse samenleving, naar leeftijdsgroep, 2020

% volwassen inwoners dat zegt (zeer) tevreden te zijn over de manier waarop hij of zij meedoet in de Groningse samenleving, minima vergeleken met niet-minima, 2020

% volwassen inwoners dat het niet eens is met de stelling: Er zijn weinig mensen waarmee ik echt kan praten

% volwassen inwoners dat voldoende mensen kent aan wie ze om advies kunnen vragen.

In de wijkenquete is gevraagd of de inwoners vinden of ze voldoende sociale contacten hebben. Ook is gevraagd met welke groepen personen ze sociale contacten hebben.

Van de inwoners geeft 93% aan dat ze voldoende sociale contacten hebben. Het meest is er contact met de eigen familie, op de voet gevolgd door contact met vrienden, vriendinnen of goede kennissen. Gemiddeld genomen heeft 79% van de volwassenen minstens één keer per week contact met familie. Voor contact met de vrienden- of kennissenkring is dit 76%. Het wekelijks contact met buren en buurtgenoten is respectievelijk 43% en 19%. Daarnaast geeft 31% van de volwassenen aan minstens één keer per week contact te hebben met overige inwoners van de gemeente. Ten slotte heeft 24% wekelijks contact met anderen die zij alleen via internet kennen.

Het wekelijkse contact met de eigen familie ligt het hoogst in Ten Boer en De Hoogte. In typische studentenbuurten is juist het wekelijkse contact met de vrienden- of kennissenkring beduidend hoger dan gemiddeld. In de buitenwijken en dorpskernen ligt dit doorgaans een stuk lager. Bij wekelijks contact met buren en buurtgenoten is een tegengesteld beeld te zien. In de buitenwijken is dit percentage doorgaans veel hoger dan gemiddeld, en in de Binnenstad en omringende stadswijken juist veel lager.

In de gemeente als geheel is er een toename in de verschillende vormen van contact, tussen 2020 en 2022.

In de cijfers is duidelijk zichtbaar dat de persoonlijke situatie en levensfase van de inwoners van invloed zijn. Maar ook leefstijl- of ‘mentality’ profielen zijn terug te zien. Verder spelen het woonmilieu en de mate waarin ontmoeting mogelijk is een rol. Zo is het contact in de meer traditionele grondgebonden gezinswijken en dorpse gebieden meer lokaal georiënteerd. In de meer stadse buurten en wijken zijn inwoners meer gemeentelijk of nog breder georiënteerd. In de latere uitbreidings- en inbreidingswijken met veel koopwoningen is het contact doorgaans gemêleerd van karakter, maar minder intensief. De verschillen in aard en intensiteit van contacten zijn desondanks niet één op één verklarend voor de waardering voor die contacten.

Hieronder vindt u de cijfers over de gemeente als geheel en voor een aantal buurten en wijken. Voor gegevens over alle buurten en wijken, zie het buurtinformatiesysteem Gronometer.

% volwassen inwoners dat zegt één keer per week of vaker contact te hebben met iemand, naar soort contact, 2018-2022

% volwassen inwoners dat zegt voldoende sociale contacten te hebben, naar leeftijdsgroep, 2020

% volwassen inwoners dat zegt voldoende contacten te hebben, minima vergeleken met niet-minima, 2020

% volwassen inwoners dat zegt dat eenzaamheid een probleem is in de buurt, wijken vergeleken, 2018-2022

% volwassen inwoners dat zegt zich soms of vaak eenzaam te voelen, naar leeftijdsgroep, 2020

% volwassen inwoners dat zegt zich wel eens eenzaam te voelen, minima vergeleken met niet-minima, 2020

Eenzaamheidsscore van volwassenen % Personen (19 jaar e.o.) , Groningen vergeleken (2020)

Dit onderdeel gaat over actief aan sport doen en het ontplooien van culturele activiteiten. Het gaat dan om het zelf ontplooien én het bezoeken van culturele uitingen.

Hieronder vindt u enkele relevante ontwikkelingen op dit thema. Voor cijfers per buurt of wijk kunt u terecht in het buurtinformatiesysteem Gronometer.

Van de volwassen inwoners van de gemeente Groningen deed 88% in 2022 actief aan sport. En 70% deed dit op wekelijkse basis; een duidelijke toename sinds 2018 (59%). De percentages in de verschillende buurten, wijken en dorpen lopen zeer uiteen; zo geeft 92% van de mensen in de Schildersbuurt aan dat zij wel eens sporten, en in Hoogkerk is dit 73% is. Er is een duidelijke relatie te zien met de leeftijd en levensfase van inwoners. In wijken waar veel studenten wonen liggen de percentages sporters hoog en in wijken waar veel ouderen wonen zijn minder sporters.
Iets minder dan de helft (49%) van de geënquêteerde inwoners in 2022 zegt lid te zijn van een sportvereniging of sportschool. Ook hier is de invloed van de leeftijdsverdeling terug te zien in de cijfers op buurt- en wijkniveau. Wel lijkt de relatie met de inkomenssituatie hier sterker naar voren te komen. Zo scoort De Hoogte met 37% bijvoorbeeld naar verhouding lager dan verwacht zou worden op basis van de leeftijdsopbouw en mate van sportbeoefening. Lewenborg en Beijum scoren met respectievelijk 34 en 35% het laagste.

In de gemeente Groningen geeft in 2022 31% van de volwassen inwoners aan wel eens creatieve hobby’s uit te oefenen, zoals het bespelen van een muziekinstrument, aan dansen te doen of te schilderen. Dit is iets meer dan in 2018 (28%). Er zijn verschillen tussen buurten, wijken en dorpen, ook bij ontwikkelingen in de tijd. In de buurten in en rond het centrum liggen de percentages doorgaans hoger, zoals in de Oosterpoort en de Schildersbuurt. In de (wat oudere) buitenwijken en dorpen zijn juist wat minder inwoners die een creatieve hobby beoefenen, ook Meerstad scoort laag. Verklaringen hiervoor vinden we mogelijk in de levensfase en het ‘leefstijlprofiel’ *.

* Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u het onderdeel over leefstijlprofielen raadplegen bij 'Samenstelling bevolking' in het beleidsthema ‘Bevolking’ .

% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt (wel eens) actief te sporten oen wat zegt lid te zijn van een sportvereniging of sportschool (ontwikkeling 2018-2022)

% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt (wel eens) actief te sporten oen wat zegt lid te zijn van een sportvereniging. of sportschool naar leeftijdsgroep, 2020

% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt (wel eens) creatieve hobby's uit te oefenen, zoals muziek spelen, dansen, schilderen, e.d. (ontwikkeling 2018-2022)

% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt (wel eens) creatieve hobby's uit te oefenen, zoals muziek spelen, dansen, schilderen, e.d. naar leeftijdsgroep, 2020

Het grootste deel van de inwoners van de gemeente gaat er wel eens op uit om naar een film, theater, concert of museum te gaan. In 2022 was dit 87% van de volwassen inwoners. Ook andere soorten van uitgaan scoren hoog. Zo bezocht 84% van de volwassenen in 2022 wel eens een festival, braderie of evenement, en 64% kwam wel eens in een café, restaurant of discotheek.
De verschillen tussen 2018 en 2022 zijn groot. Er zijn ook verschillen tussen de wijken. Zo ligt voor de hand dat vooral inwoners van de studentenwijken er regelmatig op uitgaan, en ook bij inwoners met een hoger inkomen is dit het geval. In de Armoedemonitor van 2016 werd dit beeld al eens bevestigd door bij (sociaal-culturele) participatie specifiek te kijken naar de verschillen tussen de groepen minima en niet-minima.

Een duidelijk ander beeld komt naar voren wanneer we kijken naar het bezoek van activiteiten in een wijkgebouw, bibliotheek of cultureel centrum. Gemiddeld genomen brengt ongeveer 46% van de inwoners hieraan wel eens een bezoek. Met name in de dorpen en in en rond de Binnenstad ligt dit beduidend hoger. Dit lijkt samen te hangen met de levensfase en leefstijl van de inwoners, en de mate van gemeenschapszin onder buurt-, wijk of dorpsbewoners. Zo valt er een duidelijke samenhang te constateren met de sociale binding en - cohesie in de gebieden.

% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt één keer per maand of vaker een culturele activiteit als een film, theater, bibliotheek of café te bezoeken (ontwikkeling 2018-2022 naar soort )

% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt één keer per maand of vaker een kerk, moskee, of andere godsdienstige of levensbeschouwelijke bijeenkomst te bezoeken (ontwikkeling 2018-2022)