Maatschappelijk actief en betrokken gaat over actieve inzet voor de buurt.
Dit gebeurt omdat men zich medeverantwoordlijk voelt voor de buurt, 85% van de inwoners voelt zich medeverantwoordelijk voor de buurt. Dit uit zich door bijvoorbeeld een oogje in het zeil te houden bij buren als ze afwezig zijn, 72% doet dit. Of door buurtgenoten te helpen bij ziekte of handicap, dit heeft 32% van de inwoners gedaan in 2024.
Ook uit dit zich door zich letterlijk actief in te zetten voor de buurt als vrijwilliger, dit doet 9% van de inwoners in 2024.
% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt zich (mede) verantwoordelijk te voelen voor de leefbaarheid van de eigen woonbuurt (ontwikkeling 2020-2024)
bron: OIS Groningen, enquête leefbaarheid
Het aandeel bewoners (18 jaar e.o.) dat aangeeft dat buurtgenoten een oogje in het zeil (willen) houden bij afwezigheid van bijvoorbeeld de eigen buren bedraagt in 2024 72%. Met name in de de wijken in en rond het centrum scoren beduidend lager, zo ligt dit percentage in de Binnenstad-oost op 53%. De bevolkingssamenstelling (veel studenten) en bijbehorende leefstijl, maar ook de relatief hoge verhuismutaties in deze gebieden, werken in deze cijfers door. Men kent hier de eigen buren en buurtgenoten vaak maar beperkt en men is ook meer stedelijk dan wijk georiënteerd.
De indicator ‘medeverantwoordelijkheid’ geeft een indicatie over de mate waarin bewoners zich zelf medeverantwoordelijk voelen over de mate van leefbaarheid van de eigen woonomgeving. De stedelijke trend laat over de periode van 1996 tot en met 2016 een behoorlijk stabiel beeld zien (iets boven de 80%). De laatste jaren is dit percentage omhoog gegaan tot rond de 85%. Op het niveau van buurten en wijken zijn grotere schommelingen waar te nemen in de bijbehorende trends, ook zien we ook hier de onderlinge verschillen tussen buurten en wijken in de stad. De Binnenstad gevolgd door de Professorenbuurt en De Hoogte, blijven op dit terrein achter in de scores.
% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt buurtgenoten te hebben die een oogje in het zeil willen houden bij afwezigheid (ontwikkeling 2020-2024)
% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt buurtgenoten te hebben die een oogje in het zeil willen houden bij afwezigheid naar leeftijdsgroep, 2024
bron: OIS Groningen, enquête leefbaarheid
% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt een buurtgenoot geholpen te hebben bij ziekte of handicap, wijken vergeleken, 2020-2024
bron: OIS Groningen, enquête leefbaarheid
% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt een buurtgenoot geholpen te hebben bij ziekte of handicap, naar leeftijdsgroep, 2024
bron: OIS Groningen, enquête leefbaarheid
In 2024 gaf 26 procent van de inwoners aan zich actief te hebben ingezet voor de eigen woonbuurt. Het merendeel van deze groep deed dit in de vorm van het leveren van een bijdrage aan het verhogen van aspecten die te maken hebben met de leefbaarheid in de eigen woonbuurt, -wijk of het dorp, ook het doen van vrijwilligerswerk wordt veelvuldig genoemd.
Ruim de helft van de mensen dat heeft aangegeven actief te zijn geweest, deed dit minstens één keer per maand. Vrijwel een ieder van de al actieve groep geeft tevens aan zich in de toekomst ook actief te willen blijven inzetten. Ongeveer een derde van de mensen die heeft aangeven zich (nog) niet actief te hebben ingezet voor de eigen woonbuurt, geeft aan dit in de toekomst wel (af en toe) te willen gaan doen.
Binnen de gemeente zijn er wel duidelijke verschillen te zien in de mate waarin bewoners actief zijn ten behoeve van de eigen woonbuurt. Zo is het percentage participerende personen op dit terrein in de Binnenstad-oost lager (16%), ook in de typische studentenwijken zien we doorgaans percentages die beneden het gemiddelde liggen. In de dorpskernen en latere uitbreidingswijken aan de rand van de stad is het aandeel actieve bewoners bovengemiddeld hoog.
% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt zich in de afgelopen 12 maanden actief te hebben ingezet voor de eigen woonbuurt (ontwikkeling 2020-2024)
bron: Enquête leefbaarheid (OIS Groningen)
% Inwoners van 18 jaar en ouder dat zich actief heeft ingezet voor de buurt naar de wijze van inzetten, 2024
bron: OIS Groningen, enquête leefbaarheid
% Actieve bewoners (18 jaar e.o.), die zich actief hebben ingezet voor de eigen woonbuurt naar frequentie (2024)
bron: OIS Groningen, enquête leefbaarheid
Ongeveer 31% van de bewoners (18 jaar e.o.) geeft aan (wel eens) vrijwilligerswerk te doen, 14 procent doet dit minstens 1x per week. Wanneer we over een langere periode kijken, zien we dat het aandeel stadjers dat vrijwilligerswerk doet licht is gestegen. De stedelijke spreiding laat maar beperkte verschillen zien, in Ten Boer, Haren en de nieuwe uitbreidingswijken aan de rand van de stad ligt het percentage vrijwilligers hoger dan stedelijk. Meerstad is hierop een uitzondering.
Vrijwilliger voor de buurt is al jaren 9% van de inwoners. Hier zien we grote verschillen per buurt, de percentages variëren van 4-5% in de Binnenstad en buurten rond de binnenstad, hier wonen veel studenten. In Ten Boer en Glimmen-Onnen-Noordlaren zijn deze percentages met 26% het hoogste.
% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt (wel eens) vrijwilligerswerk te doen voor de buurt, buurten, 2024
bron: Enquête leefbaarheid (OIS Groningen)
% Bewoners (18 jaar e.o.) dat zegt (wel eens) vrijwilligerswerk te doen naar frequentie, 2024
bron: OIS Groningen, enquête leefbaarheid
Van alle inwoners van 18 jaar en ouder geeft 21% aan in de afgelopen 12 maanden (wel eens) mantelzorg te hebben verleend (2024). Hoewel dit aandeel de afgelopen jaren redelijk stabiel is gebleven, zien we in bepaalde buurten en wijken wel lichte verschuivingen. Bij de uitsplitsing naar buurten en wijken in de stad valt te constateren dat in de gebieden waar het aandeel jongeren dan wel studenten hoger is, het aandeel bewoners dat mantelzorg heeft verleend lager is.
Uit cijfers van 2020 blijkt dat verreweg de meeste personen die mantelzorg hebben verleend, dit aan een familielid was buiten het eigen gezin, gevolgd door een familielid binnen het eigen gezin. Het aandeel personen dat mantelzorg heeft verleend aan een vriend of bekende of aan een buurman of -vrouw is summier, bij beide items geldt dat 2% van de inwoners dit doet.
Het grootste deel van de personen dat mantelzorg heeft verleend (72%), deelde de zorg met anderen en deed dit of korter dan 6 maanden (26%) of juist al 5 jaar of langer (30%). Van de personen die mantelzorg hebben gegeven in de afgelopen 12 maanden geeft 69% aan dit ook nog steeds te doen. Bijna de helft hiervan besteedt hier gemiddeld minder dan 4,5 uur per week aan, ongeveer 13% besteedt hier gemiddeld meer dan 20 uur per week aan. Vragen over hoe lang mantelzorg is gegeven en aan wie zijn na 2020 niet meer gesteld.
Waar het gaat om overbelasting geeft 38% van de mantelzorgers aan zich niet of nauwelijks belast te voelen (2024), 21% geeft aan zich tamelijk zwaar tot overbelast te voelen. Gezien de responsafname bij de bovenstaande specificering zijn hier geen representatieve uitsplitsingen op buurt- of wijkniveau te doen.
Percentage inwoners van 18 jaar en ouder dat mantelzorg verleent naar buurt, 2024
bron: OIS Groningen, enquête leefbaarheid
% Mantelzorgers (18 jaar e.o.) naar mate van ervaren belasting bij het verlenen van mantelzorg, 2024
bron: OIS Groningen, enquête leefbaarheid